Mécanique

Corrigé 2018 :

 

3.1 Représentation des forces : 

3.2 Equation différentielle… :

T.C.I\Rightarrow\; \vec{P}+\vec{F}+\vec{f}=m\vec{a}\Rightarrow

 

En projetant suivant l’axe (ox) : P-F-f=ma\Rightarrow mg-\frac{4\pi r^3\mu}{3}-KV=m\frac{dv}{dt}\Rightarrow\frac{dv}{dt}+\frac{k}{m}v=g\left(1-\frac{4\pi r^3\mu}{3m}\right)

 

3.3 En début de chute (t=0) on a f = 0 et P > F, la bille tombe, la vitesse croit et f croit. A un instant donné le poids \vec{P} est compensé par la somme vectorielle des forces \vec{F}+\vec{f}\Rightarrow \sum\vec{F}=\vec{O}\Rightarrow \vec{a}=\vec{O}\Rightarrow \vec{V}=\vec{cte} : la vitesse atteint alors une valeur limite V_L.

 

Expression de la vitesse limite V_L :

 

Lorsque la vitesse limite est atteinte on a V=cst\Rightarrow\frac{dv}{dt}=0\Rightarrow 0 + \frac{K}{m}V=g\left(1-\frac{4\pi r^3\mu}{3m}\right)\Rightarrow

 

V=\frac{mg}{k}\left(1-\frac{4\pi r^3\mu}{3m}\right)\quad\quad V_L=\frac{mg}{k}\left(1-\frac{4\pi r^3\mu}{3m}\right)

 

Déduction de k :

 

V_L=\frac{mg}{k}\left(1-\frac{4\pi r^3\mu}{3m}\right)\Rightarrow k=\frac{mg}{k}\left(1-\frac{4\pi r^3\mu}{3m}\right)=\frac{1,4\times 9,8}{24}\left(1-\frac{4\pi(0,035)^3\times 860}{3\times 1,4}\right)=

 

0,51\;kg.s^{-1}

 

3.4 Expressions de A et B

 

La\;solution\;est\;V=A+Be^{-\frac{k}{m}t}\Rightarrow \left\{\begin{array}{l} t=0,V=V_0\Rightarrow V_0=A+B\\\\ t\to\infty V=V_L\Rightarrow V_L=A\Rightarrow B=V_O-V_L\end{array}\right.\Rightarrow

 \left\{\begin{array}{lllll}B&=&V_0&-&_L\\\\A&=&V_L&&\end{array}\right.

 

Expression de la vitesse : V=A+Be^{-\frac{k}{m}t}=(V_0-V_L)e^{-\frac{k}{m}t}+V_L

 

3.5 Loi horaire x(t) :

 

V=\frac{dx}{dt}\Rightarrow x=\int\;Vdt=B\frac{m}{k}\left[1-e^{-\frac{k}{m}t}\right]+A.t

 

x=(V_0-V_L)\frac{m}{K}\left[1-e^{-\frac{k}{m}t}\right]+V_L.t.

 

3.6 Bilan des travaux des forces


On applique le théorème de l’énergie cinétique entre t = 0 et t = 10 s

 

\Delta E_C=\sum W^{\vec{F_{ext}}}\Rightarrow\frac{1}{2}mV^2_f-\frac{1}{2}mV^2_f=\sum W^{\vec{F_{ext}}} 

 

V_i=V_0=2 m.s^{-1}\quad et V_f=(2-24)e^{-\frac{0,51}{1,4}\times 10}+24\Rightarrow 23,42\; m.s^{-1}

 

\sum W^{\vec{F}_{ext}}=\frac{1}{2}\times 1,4\times(23,42^2-2^2)=272\,J\quad\quad \sum W^{\vec{F}_{ext}}=272\,J


Travail de la force de viscosité : W^{\vec{f}}=W^{\vec{F}_{ext}}-W^{\vec{P}}-W^{\vec{F}

 

W^{\vec{P}}=P\times x\;et\;W^{\vec{F}}=-F\times x\quad à\, t\;=10\,s\quad x=181,2\,m.

 

W^{\vec{f}}=272-1,4\times 9,8\times 181,2+\frac{4\pi(0,035)^3\times 860}{3}\times 9,8\times 181,2=-1940\;J

 

c 2017

 

3.1. 
3.1.1. Bilan des forces :

\vec{P}\,(poids) et \vec{R}(r\'{e}action).

 

3.1.2. TCI : \vec{P}+\vec{R}=m\vec{a}

Projetons suivant la normale : P_N+R_N=ma_n\Rightarrow

m.g.sin\theta-R=ma_n or

an=\frac{V^2}{r}\Rightarrow

 

R=m(g.sin\theta-\frac{V^2}{r}

 

 

3.1.3. T.E.C\Rightarrow E_{c(M)}-E_{c(M_0)}=W_{\vec{P}}+W_{\vec{R}}

 

\Rightarrow \frac{1}{2}mV^2=mgh\quad avec\quad h\,=\,r(1-sin\theta)

 

\Rightarrow \frac{1}{2}mV^2=mgr(1-sin\theta)

 

\Rightarrow V^2=2.g.r(1-sin\theta)

 

3.1.4. Lorsque le mobile quitte la piste en M_1\, :\, \theta =\theta_1\, ;\, V\,=\,V_1\, et\, R\,=\, 0\Rightarrow m\left(g.sin\theta-\frac{V^2}{r}\right)=0\Rightarrow

 

\Rightarrow g.sin\theta_1-\frac{V^2_1}{r}=0\Rightarrow V^2_1\,=\,g.r.sin\theta_1\,=\, 2.g.r(1-sin\theta_1)\Rightarrow sin\theta_1=\frac{2}{3}\Rightarrow \theta_1\, =\,41,8^{\circ}.

 

Expression de V_1\,:\,V_1^2=g.r.sin\theta_1\,=\,g.r.\frac{2}{3}\Rightarrow V_1=\sqrt{\frac{2}{3}g.r}

 

3.2. 
3.2.1. Expression des composantes de \vec{V_1}

 

\vec{V_1}\left\{\begin{array}{lll}V_{1x}&=&V_1.sin\theta_1\\\\V_{1y}&=&-V_1.cos\theta_1\end{array}\right.

 

3.2.2. Equations horaires : TCI : \vec{P}=m\vec{a}\Rightarrow m\vec{a}=m\vec{g}\Rightarrow \vec{a}=\vec{g}\Rightarrow \vec{a}\left\{\begin{array}{lll}a_x&=&0\\\\a_y&=&-g\end{array}\right.\vec{V}\left\{\begin{array}{lll}V_x&=&V_1.sin\theta_1\\\\V_y&=&-gt-V_1.cos\theta_1\end{array}\right.

 

\Rightarrow\overrightarrow{OM}\left\{\begin{array}{lll}x&=&V_1.sin\theta_1.t+r.cos\theta_1\\\\y&=&-\frac{1}{2}.g.t^2-V_1.cos\theta_1.t+r.sin\theta_1\end{array}\right.

Equation de la trajectoire est :

 

y=-\frac{g}{2(V_1.sin\theta_1)}.(x-r.cos\theta_1)^2-\frac{x-r.cos\theta_1}{tan\theta_1}+r.sin\theta_1.

 

3.2.3. Expression de OH : au point H on a y = 0

 

-\frac{g}{2(V_1.sin\theta_1)^2}.(x-r.cos\theta_1)^2-\frac{(x-r.cos\theta_1)}{tan\theta_1}+r.sin\theta_1=0


Posons u=(x-r.cos\theta_1)\Rightarrow -\frac{g}{2(V_1.sin\theta_1)^2}.u^2-\frac{u} {tan\theta_1}+r.sin\theta_1=0

 

\Delta=\frac{1}{(tan\theta_1)^2}+\frac{4gr}{2V^2_1.sin\theta_1}=\frac{1}{(tan\theta_1)^2}+\frac{2gr}{\frac{1}{2}g.r.sin\theta_1}=\frac{1}{(tan\theta_1)^2}+\frac{3}{sin\theta_1}=\frac{1}{(tan\theta_1)^2}+\frac{9}{2}\Rightarrow



\left\{\begin{array}{lllll}u_1&=&\frac{\frac{1}{tan\theta_1}-\sqrt{\Delta}}{-\frac{g}{(V_1.sin\theta_1)^2}}&>&0\\\\u_2&=&\frac{\frac{1}{tan\theta_1}+\sqrt{\Delta}}{-\frac{g}{(V_1.sin\theta_1)^2}}&<&0\end{array}\right\}.u_1=\frac{(V_1.sin\theta_1)^2\left(\sqrt{\Delta}-\frac{1}{tan\theta_1}\right)}{g}=\frac{\frac{2}{3}gr.\frac{4}{9}\left(\sqrt{\Delta}-\frac{1}{tan\theta_1}\right)}{g}

 

u_1=\frac{8}{27}r\left(\sqrt{\Delta}-\frac{1}{tan\theta_1}\right)=\,0,379.r

 

or u\,=\,(x-r.cos\theta_1)\Rightarrow x\,=\,u+r.cos\theta_1\,=\,0,379.r+r.cos41,8^{\circ}\Rightarrow x\,=\,1,12.r

Expression de la distance OH en fonction de r : OH = 1,12.r

 

 

Corrigé 2015 :

 

3.1.1 Système : projectile ; Référentiel terrestre supposé galiléen.

Bilan des forces : \overrightarrow{P} poids du projectile.

Thèoreme du centre d inertie : \overrightarrow{P}=m.\overrightarrow{a} or

\overrightarrow{P}=m.\overrightarrow{g}\Rightarrow\overrightarrow{a}=\overrightarrow {g}\Rightarrow\left\{\begin{array}{ccc}a_x&=&0\\a_y&=&-g\end{array}\right.

 

3.1.2 Les composantes de la vitesse :

 

\overrightarrow{V}\left\{\begin{array}{ccc}V_x&=&V_{0}.cos\alpha\\V_y&=&-g.t+V_{0}.sin\alpha\end{array}\right.

 

Les composantes du vecteur position:\overrightarrow{OM}\left\{\begin{array}{ccc}x&=&V_{0}.cos\alpha t\\y&=&-\frac{g}{2}.t^{2}+V_{0}.sin\alpha t+H\end{array}\right.

 

3.1.3

a) Expression du temps de vol t_1 : au point C on a x = D\Rightarrow D=V_{0}.cos\alpha. t_{1}=\frac{D}{V_{0}cos\alpha}.

 

b) Expression de V_0 : au point C on a x = D et Y = 0

y=\frac{g}{2V_{0}^2.cos\alpha^{2}}\times 2+x.tan\alpha +H\Rightarrow-\frac{g}{2V_ {0}.cos\alpha^{2}}D^{2}+D.tan\alpha +H=0\Rightarrow V_{0}^2=\frac{g}{2V_{0}^2.cos\alpha^ {2}(Dtan\alpha+H)}D_2

V_{0}=D\ast|\frac{\overline{g}}{2V_{0}^2.cos\alpha^{2}(D\ast tan\alpha+H)}

 

A.N : V_{0}=101ms^{-1}

 

c) Expression de h_m : si h=h_m on aV_{y}=0\Rightarrow -g.t+V_ {0}.sin\alpha=0\Rightarrow t=\frac{V_{0}.sin\alpha}{g}

 

y=-\frac{g}{2}.t^{2}+V_{0}.sin\alpha .t+H\Rightarrow h_{m}=-\frac{g}{2}.\left(\frac{V_ {0}.sin\alpha}{g}\right)^{2}+V_{0}.sin\alpha .\frac{V_{0}.sin\alpha}{g}+H=\frac{V_{0}^{2}.sin^ {2}\alpha}{2.g}+H

 

or V_{0}^{2}=\frac{g}{2cos^{2}\alpha(Dtan\alpha+H)}D^{2}\Rightarrow on tire : h_{m}=\frac{D^{2}tan^{2}\alpha}{4(D\ast tan\alpha+H)}+H

 

 

3.2.1 Expressions de d_1 et d_2 : y = \frac{g}{2V^{\prime^{2}}_{0}cos\alpha^{2}}\times 2+x.tan\alpha

Au sol : y =0\Rightarrow\frac{g}{2V^{\prime 2}_{0}cos\alpha^{2}}\times 2+x.tan\alpha\Rightarrow x=\frac{2V^{\prime 2}_{0}sin2\alpha}{g}\Rightarrow\left\{\begin{array}{lll}x_{1}&=&\frac{2V^{\prime 2}_{0}sin2\alpha_{1}}{g}\\x_{2}&=&\frac{2V_{0}^{2}sin2\alpha_{2}}{g}\end{array}\right.

 

x_{1}=D-\frac{L}{2}=D-d_{1}\Rightarrow d_{1}=D-x_{1}\Rightarrow d_{1}=D-\frac{V^{\prime 2}_{0}sin2\alpha_{1}}{g}

 

x_{2}=D+\frac{L}{2}=D-d_{2}\Rightarrow d_{2}=D-x_{1}\Rightarrow d_{2}=D-\frac{V^{\prime 2}_{0}sin2\alpha_{2}}{g}-D

 

3.2.2 Déduction de la relation : D=\frac{V^{\prime^{2}}_{0}(sin2\alpha_{1}+sin2\alpha_{2})}{2g}

d_{1}=D-\frac{V^{\prime^{2}}_{0}.sin2\alpha_{1}}{g} et

d_{2}=\frac{V^{\prime^{2}}_{0}.sin2\alpha_{2}}{g}-D\Rightarrow d_{2}-d_{1}=\frac{V^{\prime^{2}}_{0}.sin2\alpha_{2}}{g}-D-D+\frac{V^{\prime^{2}}_{0}.sin2\alpha_{1}}{g}

or d_{2}=d_{2}\Rightarrow\frac{V^{\prime^{2}}_{0}.sin2\alpha_{2}}{g}-2D+\frac{V^{\prime^{2}}_{0}.sin2\alpha_{1}}{g}=0\Rightarrow 2D=\frac{V^{\prime^{2}}_{0}}{g}(sin2\alpha_{1}+sin2\alpha_{2})

\Rightarrow D=\frac{V^{\prime^{2}}_{0}}{2g}(sin2\alpha_{1}+sin2\alpha_{2})

 

3.2.3. L'angle \theta :

La portée est donnée par : x_{sol}=D-\frac{V^{\prime^{2}}_{0}.sin2\theta_{1}}{g}=D\Rightarrow sin2\theta=\frac{g}{V^{\prime^{2}}_{0}}\ast\frac{V^{\prime^{2}}_{0}}{2g}(sin2\alpha_{1}+sin2\alpha_{2}).

\Rightarrow sin2\theta=\frac{sin2\alpha_{1}+sin2\alpha_{2}}{2} A.N : 2\theta=69^{\degres}\Rightarrow\theta=34,5^{\degres}

 

 

Corrigé 2014 : Détermination de la charge massique d'une particule

 

3.1. Expression de  U_{0} :
Théorème de l’énergie cinétique :  q U_{0} = \frac{1}{2}mv_{0}^{2}

D'où U_{0}=\frac{mV_{0}^{2}}{2q}

3.2.


3.2.1. Représentation du champ \vec E
U_{AB}<0\rightarrow V{_A}V_{B} or  \vec E

 est dirigé vers les potentiels
décroissants \rightarrow \vec E a le sens de B vers A

 

3.2.2. Equation de la trajectoire :
Système : particule
Référentiel terrestre (galiléen)
Bilan des forces : force électrostatique \vec F=q\vec E

Théorème du centre d’inertie :q\vec E=m\vec a\rightarrow \vec {a}=\frac{q\vec E}{m}

\vec a\left\{\begin{array}{ll}a_{x}=0\\a_{y}=\frac{qE}{m}\end{array}\right. \vec v\left\{\begin{array}{ll}v_{x}=v_{0}\\v_{y}=\frac{qE}{m}t\end{array}\right. \vec OM\left\{\begin{array}{ll}x=v_{0}t\\y=\frac{qE}{2m}t^{2}\end{array}\right.

 

On a :  t =\frac{x}{v0} ; on remplace dans y ; {tex}\rightarrow y =\frac{qE}{2mv_{0}^{2x^{2}}; a trajectoire est parabolique.

 

3.2.3. Ordonnée y_{S} du point de sortie :

x_{S} = l soit  y_{S} =\frac{qE}{2mdv_{0}^{2}}l^{2}avec E=\frac{U}{d} soit  y_{S} =\frac{qU}{2mdv_{0}^{2}}l^{2}

3.2.4. Condition de sortie : y_{S}<\frac{d}{2}\rightarrow\frac{qU}{2mdv_{0}^{2}}l^{2}<\frac{d}{2}\rightarrow U<\frac{mdv_{0}^{2}}{ql^{2}}

3.3.

3.3.1 Nature du mouvement de la particule à la sortie du champ électrique :
A la sortie du champ électrique, la particule n’est soumise à aucune force, donc son mouvement est
rectiligne et uniforme.

 

3.3.2. Déviation de la particule Y = O’P :

tan\alpha =\frac{Y}{D} =\frac {yS}{\frac{l}{2}}\rightarrow  y =\frac{2Dys}{l}\rightarrow  y =\frac{DqUl}{mdv_{0}^{2}}

 

3.4. 
3.4.1.  Représentation de \vec B ?
La particule est soumise à la force électrique \vec{F}e et à la force magnétique \vec{f}m

On a \vec{F}e+\vec{f}m=\vec{0} donc \vec{f}_{m} est opposée à \vec F_{e} ;

Or le trièdre (\vec {qv_{0}},\vec B,\vec f_{m}) est direct sortant \rightarrow \vec Bsortant

 

3.4.2. Intensité B du champ magnétique :

\vec {F_{e}}+\vec {F_{m}}=\vec {0}\rightarrow \vec {F_{e}}=\vec {F_{m}}\rightarrow B=\frac{E}{v_{0}}= \frac{u}{dv_{0}}

A.N : B=\frac{400}{2.10^{-2}\times1,6.10^{6}}=1,25.10^{-2}T

 

3.4.3. Charge massique \frac{q}{m} en fonction de Y, l, D, d, U et B.

Y= \frac{DqUl}{mdv_{0}^{2}}\rightarrow \frac{q}{m}=\frac{Ydv_{0}^{2}}{DUl}= et

v_{0}^{2}=\frac{U^{2}}{d^{2}B^{2}} soit \frac{q}{m}=\frac{YdU^{2}}{DUld^{2}B^{2}}=\frac{YU^}{DldB^{2}}

 

3.4.4. Calcul de la charge massique :

\frac{q}{m} =\frac{1,5.10^{-2}\times 400}{40.10^{-2}\times 5.10^{-2}\times 2.10^{-2}\times  (1,25.10^{-2})^{2}} = 9,6.10^{7}C.kg^{-1};La particule est un proton.

 

Corrigé 2012 : Mouvements d'un fusée et de satellites


3-1.
3-1-1. Montrer que m = m_{0} - \mu t

De \mu = -\frac{dm}{dt} on tire par intégration m = - \mu + cte
à t = 0 on a m = m_{0} d 'où m = - \mu t + m_{0}

 

3-1-2. Calcul de \mu

\mu=\frac{147,5,10^{3}}{145}=1,017.10^{3}kg.s^{-1}

 

Calcul de V_{E}

F = \mu V_{E} \Longrightarrow V_{E}=\frac{F}{\mu}=\frac{2445.10^{3}}{1,017.10^{3}}=2404m.s^{-1}

 

3-1-3. Expression du vecteur accélération en fonction du poids et de la poussée.

Système : fusée                                                                       

Référentiel terrestre supposé galiléen.

Bilan des forces appliquées : le poids \overrightarrow{P} = m\overrightarrow{g}
la poussée \overrightarrow{F} = -\mu\overrightarrow{V}_E

 

Théorème du centre d’inertie :
\overrightarrow{P} + \overrightarrow{F} =m\overrightarrow{a}

 

D’où
\overrightarrow{a}=\frac{\overrightarrow{P} +\overrightarrow{F} }{m}

 

3-1-4. Expression de la norme de\vec{a}

\vec{P}+\vec{F}=m\vec{a}

 

Projection de suivant un axe vertical ascendant donne :  F – P = ma 

\mu V_{E} - mg = ma \Longrightarrow a = \frac{\mu V_{E}}{m} - g \Longrightarrow a= \frac{\mu V_{E}}{m_{0}-\mu t} - g

a est variable ; le mouvement n'est pas uniformément accéléré.

 

3-2.
3-2-1. Expressions du champ de gravitation G(h)
Par définition, la force de gravitation qui agit sur le satellite s’exprime par :

\overrightarrow{F} =m\overrightarrow{G}=-\frac{KM_{T}m}{(R_{T}+h)^{2}}\overrightarrow{u} avec \overrightarrow{u} vecteur unitaire centrifuge.\Longrightarrow en norme G=\frac{KM_{T}}{(R_{T}+h)^{2}}

A l’altitude h = 0, G=G_{0}=\frac{KM_T}{R_T^2} \Longrightarrow KM_{T} = G_{0} R_{T}^{2}
Donc G=G_{0} \frac{R_{T}^{2}}{(R_{T}+h)^{e}}

 

3-2-2. Mouvement uniforme
Appliquons le théorème du centre d’inertie au satellite dans le référentiel géocentrique supposé
galiléen. Seule la force de gravitation agit sur le satellite \overrightarrow{F} =m\overrightarrow{G}=m\overrightarrow{a}

\overrightarrow{F} est centripète donc \overrightarrow{a} est centripète : dans la base de Frenet, \overrightarrow{a}=\overrightarrow{a}_{n} \Longrightarrow a_{T} = \frac{dv}{dt}=0 \Longrightarrow v = cste : le mouvement est uniforme.

 

3-2-3. Expressions de V_{S} et T_{S} respectivement vitesse et période de révolution du satellite.
a_{N}=\frac{V_{S}^{2}}{R_{T}+h}=G=G_{0}\frac{R_{T}^2}{(R_{T}+h)^{2}} \Longrightarrow V_{S}^{2} = \frac{G_{0} R_{T}^{2}}{R_{T}+h} \Longrightarrow V_{S} = R_{T} \sqrt{\frac{G_{0}}{R_{T}+h}}

 

La période T_{S} est la durée d’une révolution :

T_{S}=\frac{2\pi (R_{T}+h)}{V_{S}} \rightarrow T_{S} =\frac{2 \pi}{R_{T}}\sqrt{\frac{(R_{T}+h)^{3}}{G_{0}}}

A.N
V_{S} = 6,4.10^{6} \sqrt{\frac{9,8}{6,4.10^6+2.10^5}}=7,8.10^3 m.s^{-1}

 

T_{S} =\frac{2 \pi}{6,4.10^{6}}\sqrt{\frac{(6,4.10^6+2.10^{5})^3}{9,8}}=5,3.10^{3} s

 

3.3.
3.3.1. Conditions à remplir par METEOSAT 8 pour être géostationnaire.
Pour qu’il soit géostationnaire, il doit tourner, dans le plan équatorial, dans le même sens que la Terre
(vers l’Est) et avec la même vitesse angulaire que celle-ci.

 

3-3-2. Calcul du rayon de l’orbite R_T + h et de l’altitude h.

T =\frac{2 \pi}{R_{T}}\sqrt{\frac{(R_{T}+h)^3}{G_{0}}} \Longrightarrow T^{2} =\frac{4 \pi} {R_{T}}\frac{(R_{T}+h)^{3}}{G_{o}}\Longrightarrow R_{T}+h= \sqrt[3]{\frac{T^{2}R_{T}^{2}G_{0}}{4 \pi ^{2}}}

h = (R_{T}+h) - R_{T}

 

A.N :

 R_{T}+h =\sqrt[3]{\frac{86164^{2} \times (6,37.10^6)^{2} \times 9,8}{4 \pi ^{2}}} = 4,23.10^{7} m

 

 h\approx 36 000 km

 

Sous-catégories

OIF
RESAFAD

EXAMEN.SN V2.0 © RESAFAD SENEGAL Creative Commons License - Avenue Bourguiba x rue 14 Castors, Dakar (Sénégal) - Tél/Fax : +221 33864 62 33